-->
Iklan

Wacana dalam Wayang

Posted by . . .Kuliah Bahasa Jawa. . . on Saturday, October 29, 2011


Istilah wacana berasal dari bahasa Sansekerta wac/wak/vak, artinya ‘berkata’, ‘berucap’ (Douglas, 1976:266). Kata tersebut termasuk kata kerja golongan III yang bersifat aktif, yaitu ‘melakukan tindakan ujar’. Bentuk ana yang muncul dibelakang adalah sufiks (akhiran), yang bermakna membendakan (nominalisasi). Jadi kata wacana dapat idartikan sebagai ‘perkataan’ atau ‘tuturan’.
Saat ini istilah wacana banyak bermunculan dan digunakan dalam berbagai aspek. Salah satunya dibidang pewayangan. Wacana-wacana dibidang pewayangan berdasarkan media penyimpanannya, tergolong dalam wacana lisan. Hal ini disebabkan karena wacana dibidang pewayangan muncul dari percakapan setiap tokoh wayang yang dimainkan oleh dalangg disetiap pagelaran wayang.
Didalam setiap pertunjukan wayang khususnya wayang kulit, pasti ada komponen pakeliran yang berupa tuturan. Komponen berupa tuturan ini seperti janturan, suluk, ada-ada, kawin, dll. Berikut merupakan wacana-wacana umum yang berbentuk wacana lisan yang berupa komponen tuturan yang terdapat pada suatu pagelaran wayang :
1.      Wetan kali, kulon kali, arêp nyabrang ra ana woté, wétan gêmati , kulon gêmati, yèn ditimbang padha aboté, ngono
2.      Ning cara mbiyèn cara kuna ngéné, pring tumpuk-tumpuk, ana bumbung wadhah-wadhah lêgèn, lêgèn dibumbani, kêpethuk ijèn taktakoni.
3.      Brêkencong warudhongyong lud-olud hok bilih Adhi Prêmèsthi ndangu dhatêng kêng Raka
4.      O blêgudhug monyor-monyor êmprit gantil buntuté sêlikur lolé lolé, lo Sêncaki wis nèng kéné, dhisiki iki mau, licik Sêncaki.
5.      O blêgudhug monyor-monyor, inggih nggèr, awit saking pamuji Paduka kula nampi karaharjan lir ing sambékala.
6.      É lolé lolé blêgudhug monyor-monyor êmprit gantil buntuté kisa, andhêng-andhêng cilik wuriné dadi cublak hawéla hawéla, anakku bagus Brataséna sira wus prapta bocah bagus?
7.      Oé lah dalah ih ih ah èh èh èh mangké riyin Gus
8.      Wa wééé wong tuwa jé dièrèd-èrèd ah èh èh, é blêgêduêg humêl humêl, ana apa iki hé?
9.      Hé hih hih hih bêgêgêg ugêg ugêg sadulita humêl humêl, hééé é, hé hé hè hè toblas toblas, hé ééé lha kok malah dha minggat nèng ndi anak-anakku iki mau?
10.  Sangga ndula kapas pandhak têlih pitik ménol-ménol. Wé lah Pètruk ki bocah sêtundéné. Jané sêtundéné ki têgêsé piyé?
11.  Èhèk èhèk cêgir lênthêng, sêndhika dhawuh
12.  Hong ajualadi sang hayu palungguhan ulun,
13.  Ora bêrduli, Gok, nèk aku nyuwun lilané Kaka Prabu mêsthi ora dikêparêngaké, sida mothèng-mothèng Janaka, wé hu hu hu hé hé hé
14.  Ho huh u hu huh hé hé hé, iki papan kang luwih dhuwur sing nèng Watu Gajah, pêpêrangan Têgalkuru kètok kabèh. Wah hah haha Wêrkudara anèng pakuwaon kétok nggêmbélo mêstakané.
15.  Brêkéncong-brêkéncong pak pak pong buk bolong waru dhoyong digêdhor nguwong kali Codhé sapa sing gawé
16.  Bumi gonjang-ganjing, langit kelap-kelap
17.  Is mrénéa tholé, ndara Jnakan wis kêparêng jugar sêmèdiné, ayo ayo tholé pada disérba nadyanta têkan sakindêngé Nuswantara kowé aku kudu ndèrèkké
18.  Buka bonang, dadi!
19.  Woyo-woyo joss!
20.  Buka sithik joss!
21.  Hong ilahèng bawana langgê hyang suksma adilinuwih
22.  É é jagad déwa bathara ya jagad pramundita
23.  Uit clala la la la la la la
24.  Hong mangarcånå maya sidhi sêkaring bawånå langgêng


Previous
« Prev Post

Related Posts

9:48 PM

0 komentar:

Post a Comment